Dierenwelzijn in Lapland

Dieren spelen een grote rol tijdens een vakantie in Lapland. Huskysafari’s, rendiersledetochten, wildlife spotten in de bossen. Voor velen is een excursie als deze één van de leukste van de hele week. Op deze pagina lees je alles over hoe Zweden, Finnen en Noren het welzijn van dieren hoog in het vaandel hebben en houden. 

Het welzijn van dieren vindt Voigt Travel van groot belang. Wij vinden het daarom goed dat steeds meer reizigers met een kritische blik kijken naar hoe en wat er gebeurt. Gelukkig hebben de mensen in Scandinavië het belang van dierenwelzijn hoog op hun prioriteitenlijst staan. Net als in Nederland vinden ze het in Noorwegen, Zweden en Finland belangrijk dat dieren in goede fysieke en mentale gezondheid verkeren. Voornamelijk wanneer deze dieren een dienst uitvoeren voor mensen. Als reiziger hoef je je daarom weinig zorgen te maken over de mate waarin de boswachter, rendier- of huskyhouder van zijn dieren houdt.
 

De vijf criteria voor dierenwelzijn

We kunnen ons voorstellen dat de activiteiten die met dieren in Lapland gedaan kunnen worden vragen oproepen. Gelukkig heeft de Universiteit van Lapland en Visit Lapland gekeken naar het welzijn van dieren in Lapland. Door middel van een opgesteld handboek over dierenwelzijn in de toerisme door Farm Animal Welfare Council en The Travel Associastion werden aan de hand van vijf criteria de excursies met dieren in Lapland kritisch beoordeeld.

De basiscriteria volgens het handboek, waaraan dieren die deelnemen aan een excursie aan moet voldoen, zijn:

• Goede voeding: voedzaam eten, geen honger of dorst lijden
• Goed onderdak: niet te koud of te warm, niet te klein, passend bij de natuurlijke behoeftes van het dier
• Goede gezondheid: geen verwondingen of ziekte en mogen geen pijn lijden
• Natuurlijk gedrag en behoeftes: dieren moeten een positieve mentale gezondheid hebben en hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen
• Beschermd worden tegen gevaar en angst: dieren mogen geen pijn of angst ervaren en moeten beschermd worden tegen leed en apathie. Dieren moeten kunnen vluchten als ze daar behoefte aan hebben. Lichamelijk mogen dieren niet worden ‘aangepast’, dat wordt gezien als verminking en dat is verboden

 

Hoe wordt dit toegepast in Lapland?

Aan de hand van deze vijf criteria ontwikkelden Visit Lapland en de Universiteit van Lapland een vertaling voor de dieren van Lapland. Er wordt gekeken naar rendieren, husky’s, paarden en wilde dieren. Deze vertaling, met de hierboven omschreven criteria in het achterhoofd, houdt het volgende in:

Goede voeding
Rendieren leven de helft van het jaar in het wild. Hier kunnen ze naar eigen behoefte eten wat ze willen. ‘s Winters leven rendieren op boerderijen. Ze krijgen dan, net als paarden, eten van de boer. Dit eten is organisch. Dieren worden niet onnodig volgespoten met medicatie. Als je benieuwd bent naar de voeding die rendieren of paarden op boerderijen krijgen, kun je de eigenaar van de boerderij ernaar vragen. Bijna 2/3 van de boerderijen die toeristische activiteiten organiseren, zijn kleinschalig. Hetzelfde geldt voor husky-boerderijen en dierentuinen, hoewel ze meestal meer personeel bij de hand hebben. 

Goed onderdak
Een veel voorkomende attractie van husky-boerderijen is de mogelijkheid om de kennel te bezoeken. Hier kun je als reiziger zien hoe groot de hokken zijn, wat de kwaliteit van de hokken is en hoe de algemene omstandigheden van de hokken van de dieren zijn. Als een husky-boerderij niet aanbiedt om de hokken te tonen, vraag dan waarom. Paarden worden in stallen gehouden die om gezondheids- en veiligheidsredenen mogelijk niet toegankelijk zijn voor bezoekers. Rendieren worden meestal gehouden in omheinde gebieden. Het Ranua Wildlife Park heeft, zoals elke gerenommeerde dierentuin, omhuizingen die zichtbaar zijn voor bezoekers en privacygebieden voor hun dieren.

Goede gezondheid
Dit is deels een lastige criteria om te peilen. In de zomer kan een gezond rendier er behoorlijk ruig en verwilderd uitzien. Vooral in juni en juli wanneer de rendieren hun vacht verliezen zien ze er ziek uit. Dit is dan niet het geval. Dit hoort namelijk bij de levenscyclus van een rendier. Over het algemeen zijn er normen in Scandinavië voor de gezondheid van dieren. Elke bezoeker is vrij om vragen te stellen aan het bedrijf over de algehele of specifieke gezondheid van de dieren.

Natuurlijk gedrag en behoeftes
Dieren die gelukkig of tevreden zijn, drukken zich over het algemeen positief uit. Ze zijn niet schichtig, nerveus of boos. Rendieren gaan bijvoorbeeld stilstaan als ze niets willen. Elk dier is een individu, met zijn eigen emoties en gedragingen. Husky-honden kunnen zo enthousiast zijn dat ze om aandacht te krijgen op en over elkaar heen stappen. Rendieren en paarden zijn daarentegen kalmer en stil. Ze zullen waarschijnlijk geen bezwaar hebben om geaaid te worden. Als ze dit niet willen, lopen ze weg. De eigenaar van de dieren hoort zijn dieren goed genoeg te kennen om te kunnen zeggen dat je geen foto met het dier kan maken of het niet mag aaien. 

Beschermd worden tegen gevaar en angst
Rendieren, paarden en huskyhonden worden aangelijnd tijdens excursies met mensen. Goede organisaties zien aan hun dieren wanneer ze angstig zijn. Het is van belang dat elk dier kan vluchten als dat nodig is.

 

Welke dieren leven in Lapland?

Om het welzijn van dieren in Lapland te kunnen beoordelen, is het van belang om meer uitleg te geven over de leefwijze en behoefte van dieren in Lapland.

Rendieren
Een van de bekendste dieren van Lapland is het rendier. Rendieren zijn voor de inwoners van Lapland ‘veedieren’. Van oudsher werden ze gehouden door de traditionele inwoners van Lapland, de Sami. De Sami volgden hun rendieren op de voet. Ze leefden als nomaden en trokken heel Lapland door. Tegenwoordig wonen Sami in Zweedse huizen. Veel Sami houden nog wel de tradities aan, zoals het houden van rendieren.

Nog steeds leven de rendieren de helft van het jaar in ‘kuddes’ in het wild. Dit doen zij in de zomer- en herfstmaanden, van mei t/m oktober. Ze kunnen gaan en staan waar ze willen. Sommige rendieren krijgen hun kalven in het wild, sommigen bevallen op de boerderij van hun jong. ‘s Winters worden rendieren teruggeroepen naar de boerderij. Daar worden ze op de range gehouden. Hier krijgen ze organisch voedsel en worden ze zelden tot niet blootgesteld aan chemicaliën. Een deel van de rendieren wordt geslacht. Naast het vlees, wat in heel Noord-Scandinavië wordt gegeten, wordt de rendierhuid gebruikt voor kleding en kleden. De botten en hoorns verwerken ze in traditionele messen en kuksa’s. Een deel van de rendieren in Lapland wordt gebruikt voor toeristische doeleinden. Aan het einde van de winter gaan de rendieren weer de natuur in. 

Rendieren zijn eigenwijze en eigenzinnige dieren. Wanneer ze iets niet graag doen, doen ze het ook niet. Ze lopen weg, blijven stilstaan of worden agressief. Je ziet daarom snel bij rendieren wanneer ze iets tegen hun zin in doen.  

 

Huskyhonden
Huskyhonden zijn gebouwd voor de kou. Ze gaan daarom slecht op temperaturen hoger dan 15 graden Celsius. Wanneer deze temperaturen aan de orde zijn, doen ze niets liever dan liggen en luieren. ‘s Winters gaan ze dus graag de hort op. Het liefst rennen ze de hele dag door. In de nordic landen (Groenland, Lapland, Canada en Siberië) worden husky’s van oudsher gebruikt als transport- én huisdier. De honden zijn zo sterk en zo goed bestemd tegen de kou dat ze in goede conditie voornamelijk mensen kunnen vervoeren. Daarnaast zijn husky’s trouwe dieren. Ze dienen daarom in veel culturen als huisdier of als hulp bij het jagen op wilde dieren, zoals elanden. 

 

Wilde dieren
In Noord-Scandinavië komt een diversiteit aan wildlife voor. Je kunt elanden, beren, veelvraten, wolven, (pool)vossen en tal van vogels spotten. Respect voor de natuur hebben is voor de Scandinaviërs vanzelfsprekend. De mensen leven van de natuur. Bovendien is er meer natuur dan mens. Bij trekkings en spot-excursies wordt dus rekening gehouden met het natuurlijke gedrag van de dieren. Boswachters en gidsen zijn zich ervan bewust dat ze zich in het teritorium van de wilde dieren begeven. Er wordt daarom zacht gepraat, op gepaste manier gewandeld en niets menselijks achter gelaten in het bos. Een keer in het jaar (september) start het jachtseizoen. Er wordt dan gejaagd op elanden en vogels. Soms ook op beren. De regering beslist in samenwerking met de Scandinavische Staatsbosbeheer hoeveel dieren er mogen worden geschoten. Dit besluit nemen ze op basis van de grootte van de populatie. Deze wil de regering in controle houden zodat dier en mens vredig met en naast elkaar in dezelfde omgeving kunnen blijven leven.
 

 

Dierenwelzijn staat hoog in het vaandel in Scandinavië. Het behoort tot de standaard levensstandaarden. Geef de voorkeur aan kleinschalige boerderijen, zoals Lappeasuando in Zweeds Lapland.