De Sami cultuur in Lapland

De Sami (of Samen) zijn de inheemse bewoners van Lapland (Sápmi). Een van oorsprong nomadisch volk van jagers en verzamelaars. Zij leefden grotendeels van de rendieren die zij volgden op hun trek door een gebied dat zich uitstrekt over het uiterste noorden van Finland, Noorwegen, Zweden en een deel van Rusland. Er zijn geen politieke of geografische grenzen die deze mensen tot één volk maken. Wat de Sami bindt is de taal en hun cultuur. Dat bij Lapland vaak het eerst aan Finland wordt gedacht, heeft te maken met het feit dat Lappi de naam is van de noordelijkste Finse provincie. De meeste Sami wonen echter in Noorwegen (ca. 50.000) en Zweden (ca. 20.000), slechts een klein deel in Finland (ca. 6.000) en Rusland (ca. 2.000).
 

Unieke tradities en gebruiken

De Sami kennen, net als andere inheemse wereldvolkeren als de Indianen en Maori, een oeroude geschiedenis en een bijzondere cultuur. Lange tijd werd dit ontkend: het was verboden om de eigen taal te spreken en vast te houden aan hun unieke tradities en gebruiken. Inmiddels is er het besef in Scandinavië dat dit belangrijke cultureel erfgoed niet verloren mag gaan. Er zijn nog een paar families die een teruggetrokken bestaan leiden, maar voor de meeste Sami geldt dat hun leven weinig verschilt met dat van de Scandinaviërs: ze hebben gewone banen en spreken nauwelijks nog Samisch, hoewel het inmiddels een officieel erkende taal is. De traditionele kleding wordt meer en meer tot de folklore gerekend, evenals de traditionele muziek en hun prachtige handwerk. Het spreekt natuurlijk wel tot de verbeelding en om de rendieren kun je niet heen!

Wie zich verder wil verdiepen in de geschiedenis van de Sami cultuur, kan ook in verschillende musea terecht:

- Fins Lapland: Inari, Ivalo en Rovaniemi
- Zweeds Lapland: Rajamaa, Arjeplog, Lycksele, Jokkmokk en Kiruna
- Noord-Noorwegen: Alta, Karasjok, Varanger en Tromsø
 

Sami excursies in Lapland

In het uiterste noorden van Scandinavië worden excursies en activiteiten georganiseerd waarbij je kennis kunt maken met de traditionele leefwijze, gewoonten en gebruiken die terug te voeren zijn op de Sami cultuur. Dat zijn uiteraard de excursies met rendieren maar ook een bezoek aan een rendierhouderij, ijsvissen of een lunch in een Sami tent hoort daarbij. Naast de taal en de gebruiken is het vooral de band met de natuur die je rechtstreeks terug voert naar de Sami cultuur.
 

Centrum van de Sami

Op veel plekken in Zweeds Lapland, in het uiterste noorden van Fins Lapland rond Inari, Utsjoki en Enontekiö en in de regio Finnmark bij Alta en Karasjok in Noord-Noorwegen bevind je je in het centrum van de Sami cultuur. De Sami hebben hun eigen taal, cultuur en parlement en juist in deze regio's kun je kennismaken met zowel de traditionele als de hedendaagse Sami cultuur. Er is veel aandacht voor erkenning en behoud van de Sami talen, handwerktechnieken en tradities. Er is een hernieuwde interesse bij jonge Sami in Europa voor hun roots en het een plek in hun leven te geven.